Corticoid là loại thuốc được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh vảy nến. Tuy nhiên lạm dụng loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn và các biến chứng nghiêm trọng.
Contents
Các biến chứng do lạm dụng corticoid chữa bệnh vảy nến
Vảy nến là tổn thương da mạn tính và có xu hướng tái phát nhiều lần. Bệnh lý này đặc trưng bởi tình trạng da đỏ, khô, có vảy trắng đi kèm với tình trạng cứng cộm và thâm nhiễm.
Căn nguyên gây bệnh được xác định là do hoạt động rối loạn của hệ miễn dịch. Ở người mắc bệnh, hệ miễn dịch liên tục kích thích tế bào lympho T hoạt hóa và tăng sinh mô thượng bì. Kết quả là biểu bì da sản sinh liên tục, gây ra tình trạng dày sừng và cứng cộm.
Vảy nến là bệnh khá lành tính và không gây ảnh hưởng đến các cơ quan bên trong cơ thể. Tuy nhiên tổn thương trên da có thể gây ngứa ngáy khó chịu. Để làm giảm triệu chứng của bệnh và hạn chế tổn thương da, bác sĩ có thể yêu cầu sử dụng corticoid.
Corticoid (corticoisteroid) là hormone được vỏ tuyến thượng thận tiết ra. Hiện nay hormone này đã được điều chế ở dạng tổng hợp để điều trị các vấn đề sức khỏe thường gặp.
Trong quá trình chữa vẩy nến, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng corticoid đường bôi, uống hoặc tiêm tùy vào mức độ triệu chứng. Tuy nhiên, nếu lạm dụng corticoid chữa vảy nến, bạn có thể gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.
1. Biến chứng khi lạm dụng Corticoid điều trị tại chỗ
So với dạng uống, corticoid đường bôi có độ an toàn và ít gây ra tác dụng phụ nguy hiểm. Tuy nhiên một số biến chứng nghiêm trọng có thể phát sinh nếu bạn thoa thuốc lên diện rộng hoặc dùng trong điều trị dài hạn.
Biến chứng khi lạm dụng Corticoid điều trị tại chỗ, bao gồm:
- Gây mỏng da và teo da vĩnh viễn
- Hội chứng Cushing
- Viêm nang lông
- Tăng nhãn áp và đục thủy tinh thể (nếu dùng ở vùng da gần mắt)
- Suy giảm tuyến thượng thận nếu dùng thuốc trên diện rộng, vì corticoid có khả năng hấp thu vào tuần hoàn máu nếu được dùng ở liều lượng lớn
- Sau khi ngưng thuốc, các triệu chứng trên da có thể bùng phát mạnh hơn
- Có thể xảy ra hiện tượng “nhờn thuốc” khi sử dụng dài hạn
- Xuất hiện vết rạn lớn và giãn mạch máu
2. Biến chứng khi sử dụng Corticoid đường uống
Corticoid đường uống hiếm khi được chỉ định cho bệnh nhân vẩy nến – trừ trường hợp bệnh ở thể nặng hoặc tổn thương chiếm hơn 50% diện tích da của cơ thể.
Ở một số thể bệnh vảy nến có thể gây nguy hiểm đến tính mạng như vảy nến mụn mủ, viêm khớp vảy nến và vảy nến đỏ da toàn thân. Corticoid có thể được dùng trong điều trị dài hạn để bảo toàn sự sống.
Tuy nhiên khi dùng trong thời gian dài, corticoid đường uống có thể gây ra các biến chứng như:
- Tiểu đường
- Loãng xương
- Bệnh tim
- Cao huyết áp
- Đục thủy tinh thể
- Hội chứng Cushing
- Mụn trứng cá
- Chậm lành tổn thương da
- Gia tăng nguy cơ nhiễm trùng
- Dừng thuốc đột ngột có thể gây đau khớp, mệt mỏi,…
- Suy giảm hoạt động của tuyến thượng thận
3. Biến chứng khi dùng corticoid đường tiêm
Corticoid đường tiêm được sử dụng dưới sự kiểm soát chặt chẽ của nhân viên y tế. Dạng thuốc này chỉ được dùng cho bệnh nhân bị viêm khớp vảy nến.
Tuy nhiên việc tiêm corticoid sẽ được hạn chế ở mức tối đa. Vì ở dạng tiêm, thuốc có thể gây ra các biến chứng tương tự corticoid đường uống, thậm chí có thể gây hư hại và tổn thương khớp nặng nề.
Các biện pháp làm giảm biến chứng của corticoid
Corticoid có thể gây ra tác dụng phụ và biến chứng khi sử dụng. Tuy nhiên đây là nhóm thuốc hỗ trợ cải thiện triệu chứng và tổn thương da ở bệnh nhân vảy nến. Vì vậy việc dùng thuốc đóng vai trò quan trọng trong quá trình chữa trị.
Để hạn chế biến chứng và các tác dụng không mong muốn của thuốc, bạn cần lưu ý những điều sau:
- Chỉ dùng corticoid dạng bôi ở phạm vi da nhỏ và điều trị không quá 30 ngày. Nếu triệu chứng chưa dứt điểm, bạn nên sử dụng xen kẽ corticoid với axit salicylic hoặc với loại thuốc bôi khác.
- Tránh băng kín vùng da bôi thuốc. Corticoid có thể tăng mức độ hấp thu nếu được băng kín. Điều này có thể khiến thuốc đi vào hệ tuần hoàn và gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm.
- Giảm liều khi dùng lên vùng da mỏng và có nếp gấp như bẹn, nách,… Đồng thời không sử dụng lên vùng da gần mắt.
- Tránh để da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời khi dùng corticoid điều trị tại chỗ.
- Chỉ sử dụng corticoid đường uống và tiêm khi có chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó cần tuân thủ về liều lượng và tần suất dùng thuốc để hạn chế rủi ro phát sinh.
- Tránh ngưng thuốc đột ngột, nên giảm liều dần trước khi ngưng điều trị để hạn chế các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Thuốc corticoid chỉ được sử dụng khi triệu chứng bùng phát. Vì vậy bạn cần thực hiện các biện pháp chăm sóc nhằm hạn chế tình trạng tái phát bệnh. Điều này có thể giúp bạn giới hạn việc sử dụng corticoid và giảm thiểu tối đa các biến chứng từ nhóm thuốc này.
