Có rất nhiều tác hại tiềm ẩn cũng như lợi ích mà probiotics đem lại, và cũng có rất nhiều lợi ích được phóng đại và có thể là sai sự thật trong việc quảng bá các sản phẩm có chứa chúng.
Đứng trước cơn sốt về Microbiome (toàn bộ hệ gene của cộng đồng các vi sinh vật đang cư ngụ ở trên và bên trong cơ thể con người), chúng ta hi vọng rằng tất cả các vi khuẩn có lợi trong đường ruột là chìa khóa của một sức khỏe tốt, vì vậy chúng ta bổ sung các vi sinh vật sống vào cơ thể để điều trị một loạt các chứng bệnh. Chúng phổ biến đến nỗi được đưa cả vào trong thực phẩm, viên nang, hay thậm chí là các sản phẩm làm đẹp
Probiotics có thể cải thiện sức khỏe bằng việc thay thế các vi khuẩn có hại, nhưng vấn đề ở đây là các bằng chứng về tác dụng được thử nghiệm trên một quy mô rất nhỏ và probiotics được quản lí thiếu chặt chẽ hơn là thuốc. Nó không cần phải chứng minh hiệu quả trước khi đưa ra thị trường và việc kiểm soát chất lượng đối với chế phẩm này khá lỏng lẻo.
Trong một bài nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí y khoa uy tín hàng đầu thế giới – JAMA Internal Medicine, Pieter Cohen, phó giáo sư tại khoa y dược trường Đại Học Harvard , kêu gọi mọi người hãy cân nhắc tác hại cũng như lợi ích của probiotics. Ví dụ, trong số những người bị suy giảm miễn dịch, sử dụng probiotics có thể dẫn đến nhiễm trùng.
Người tiêu dùng không nên quá tin tưởng vào những gì họ nhận được. Từ năm 2016 đến 2017, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đã kiểm tra hơn 650 cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng, và phát hiện hơn 50 phần trăm trong số đó có vi phạm. Các vi phạm liên quan đến độ tinh khiết, hiệu lực và thậm chí cả đặc tính của sản phẩm, chúng khác với những gì mà nhà sản xuất đã đăng kí lưu hành.
Chế phẩm bổ sung probiotics cũng đã bị tìm thấy chứa các vi sinh vật không phải là vi sinh vật có lợi. Năm 2014, chế phẩm bổ sung probiotics nhiễm bẩn là nguyên nhân gây ra cái chết của một trẻ sơ sinh.
Vậy lợi ích ở đây là gì? Hầu hết việc sử dụng men vi sinh là để điều trị rối loạn tiêu hóa, điều đó cho thấy các nhà sản xuất đang tập trung vào chỉ định của thuốc trên đường ruột. Đã có nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực này, đầu năm 2018, tạp chí Dinh dưỡng đã công bố một hệ thống các đánh giá tổng quan về chủ đề này.
Kết quả: Đã tìm thấy một số chủng có lợi trong việc ngăn ngừa tiêu chảy ở trẻ em và được kê đơn kèm thuốc kháng sinh. Một đánh giá năm 2013 cho thấy sau khi sử dụng kháng sinh, probiotic giúp ngăn ngừa tiêu chảy do vi khuẩn Clostridium difficile. Một đánh giá khác tập trung vào bệnh tiêu chảy truyền nhiễm cấp tính tìm thấy lợi ích của một số chủng vi khuẩn khi dùng ở liều kiểm soát. Cũng có bằng chứng cho rằng nó có thể giúp ngăn ngừa viêm ruột hoại tử (một tình trạng nghiêm trọng của đường tiêu hóa) và tử vong ở trẻ non tháng.
Chỉ khi sử dụng probiotics được chỉ định trong các trường hợp cụ thể với các chủng vi khuẩn cụ thể thì tác dụng của nó mới thực sự hiệu quả. Đó là tất cả những gì bạn thấy về cái gọi là “lợi ích” của probiotics.
Nhiều người tự hỏi liệu probiotics có thể điều trị các bệnh rối loạn tiêu hóa khác hay không. Thật không may, điều đó không xảy ra. Lợi ích của probiotics không được tìm thấy trong điều trị bệnh tiêu chảy mạn tính. Ba đánh giá về mức độ cải thiện bệnh Crohn khi sử dụng probiotics được thực hiện, và không thể tìm thấy bằng chứng đầy đủ để khuyến nghị sử dụng. Tương tự, bốn đánh giá nữa với bệnh viêm đại tràng cũng được thực hiện, và họ tuyên bố rằng chúng tôi không có dữ liệu chứng minh probiotics có hiệu quả. Điều tương tự cũng đúng trong điều trị bệnh gan.
Không nản lòng, các nhà nghiên cứu đã tiếp tục đánh giá lợi ích của probiotics trong các rối loạn khác. Nhưng kết quả cho thấy không đủ bằng chứng để khuyến nghị sử dụng để điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh eczecma, sinh non, đái tháo đường thai nghén, viêm âm đạo do vi khuẩn, bệnh dị ứng hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.
Đánh giá về việc điều trị hoặc phòng ngừa nấm candida âm đạo ở phụ nữ, viêm phổi, và cảm lạnh ở những người khỏe mạnh khác thì thấy một số kết quả tích cực. Nhưng các tác giả lưu ý rằng những nghiên cứu này hầu hết đều có chất lượng thấp, kích thước mẫu nhỏ và thường được tài trợ bởi các công ty có xung đột lớn về lợi ích.
Các nghiên cứu cá nhân cho kết quả khá thất vọng về probiotics. Một nghiên cứu cho thấy nó không hề có tác dụng ngăn ngừa sâu răng và chứng đau bụng ở trẻ sơ sinh
Không gì có thể ngăn cản sự phổ biến của probiotics. Năm 2012, gần bốn triệu người Mỹ đã sử dụng chúng. Năm 2014, thị trường toàn cầu về probiotics là hơn 32 tỷ đô la.
Không rõ lý do tại sao, ngay cả trong các khu vực tập trung của bệnh tiêu chảy, tác dụng của probiotics cũng không thực sự hiệu quả như nhiều người nghĩ. Bởi vì các nghiên cứu về dinh dưỡng, phần lớn được thiết kế nghiên cứu và chứng minh hiệu quả tốt nhưng không đồng nghĩa với việc ứng dụng tốt trên lâm sàng.
Phó giáo sư Cohen nói: Đôi khi các nghiên cứu nhỏ cho thấy các chủng vi khuẩn có lợi hoạt động tốt, nhưng đối với một nghiên cứu lớn hơn chúng dường như không còn đúng.
Khi nghiên cứu được thực hiện trên các chế phẩm sinh học, nó thường liên quan đến một vi sinh vật cụ thể, được xác định chi, loài và thậm chí là chủng. Hơn nữa chúng còn có độ tinh khiết cao và liều lượng xác định. Nhưng khi chúng ta mua probiotics, đặc biệt là khi chúng ở trong thực phẩm thì điều này rất khó được đảm bảo.
Tuy nhiên, đó là loại chế phẩm ta thường gặp. Ở Hoa Kỳ, Chúng có thể được phân phối dưới dạng thực phẩm, chất bổ sung hoặc thuốc. Các quy định cho mỗi loại là rất khác nhau. Hầu hết người mua thường không thấy sự khác biệt. Điều kiện lý tưởng nhất đó là sử dụng và tiêu thụ men vi sinh phù hợp với dữ liệu và bằng chứng nghiên cứu của chúng, nhưng điều đó lại hiếm khi xảy ra.
Vẫn còn rất nhiều điều chưa được khám phá, một nghiên cứu gần đây được công bố trên Cell đã so sánh cách microbiome của ruột tự tái lập sau khi điều trị bằng kháng sinh trong sự có mặt và không có mặt của probiotics. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng probiotics (có thể đã cải thiện các triệu chứng tiêu chảy) làm chậm phục hồi microbiome. Và một lần nữa – nghiên cứu này được thực hiện với các chủng vi khuẩn đã được tinh chế, đó không phải là những gì bạn có thể nhận được trong thực phẩm có chứa probiotics.
Tất nhiên, những người không bị suy giảm miễn dịch nên thoải mái ăn sữa chua và dưa muối, đây hoàn toàn có thể là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh. Hãy ăn chúng bởi chúng rất ngon, và rất có thể sẽ tốt cho bạn hơn nhiều loại thực phẩm khác, chứ không phải ăn chúng vì bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.
Phó giáo sư Cohen cũng nói thêm: “Cái quan trọng là người tiêu dùng nên hiểu rằng tất cả những sản phẩm với nhãn mác bắt mắt độc đáo mua ở cửa hàng hầu như không được kiểm tra chặt chẽ bởi F.D.A. Họ không hề theo dõi cẩn thận phổ tác dụng của các loại probiotics này, họ khiến người tiêu dùng trở thành những con chuột bạch để thí nghiệm”.
Trong một thời gian dài, chúng ta nghĩ rằng probiotics đem lại khá nhiều lợi ích và ít gây hại. Điều đó có thể đúng với một số trường hợp, nhưng nó không hoàn toàn đúng trong môi trường sống hiện tại.
