Thuốc Streptomycin – Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc

Hôm nay alydarpharma.com xin giới thiệu đến các bạn thuốc Streptomycin – một loại thuốc kháng sinh được sử dụng khá phổ biến hiện nay. Bài viết này sẽ chia sẻ những điều cần biết về Streptomycin giúp cho bạn đọc có thêm thông tin về thuốc để sử dụng cho đúng, an toàn.

Thông tin về thuốc Streptomycin

+ Tên thuốc quốc tế: Streptomycine

+ Loại thuốc: Kháng sinh thuộc nhóm aminoglycosid

+ Streptomycin không được hấp thu qua đường ruột nên không có dạng điều chế để uống chỉ duy nhất được điều chế và sử dụng dưới dạng tiêm bắp. Streptomycin tiêm bắp dưới dạng muối streptomycin sulfat với liều lượng cụ thể tính theo streptomycin base.

+ Quy cách: Streptomycin được sản xuất thành những lọ 1 g bột. Bột này sẽ hòa tan trong nước cất pha tiêm hay natri clorid đẳng trương để tiêm vào bắp. Mỗi 1 lọ Streptomycin sẽ tương đương hàm lượng 1 gam streptomycin base.

Tác dụng của thuốc Streptomycin

Như đã nói ở trên, Streptomycin thuộc kháng sinh nhóm aminoglycosid bằng cách ngăn cản, hạn chế quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn, từ đó làm chậm lại quá trình phát triển của vi khuẩn và tiến tới tiêu diệt vi khuẩn đó.

Streptomycin có phổ kháng khuẩn gồm những vi khuẩn gram dương và gram âm hiếu khí (Streptomycin không có hiệu quả với vi khuẩn yếm khí). Chống M. tuberculosis và chống M. bovis là những hoạt tính đặc biệt của Streptomycin. Một số vi khuẩn gram âm hiếu khí và gram dương điển hình mà Streptomycin có hoạt tính chống như: Aerobacter aerogenes, Yersinia pestis, Streptococcus viridans, Enterococci faecalis, Brucella, Haemophylus ducreyi, Calymmatobacterium granulomatis, Klebsiella pneumoniae, Francisella tularensis, Escherichia coli, Proteus spp., Haemophylus influenza.

Vì thế, thuốc thường được dùng chỉ định trong những trường hợp sau:

+ Streptomycin kết hợp với một số loại thuốc khác có hiệu quả mạnh mẽ trong điều trị lao phổi. Bên cạnh đó, Streptomycin cũng có thể kết hợp với những thuốc kháng sinh khác để điều trị bệnh do mycobacteria gây ra trong đó có cả u hủi.

+ Streptomycin chỉ định điều trị dịch hạch, bệnh tularemia (Tất cả những nghiên cứu lâm sàng đều kết luận rằng, 2 bệnh kể trên đều được điều trị hiệu quả bằng thuốc Streptomycin)

+ Streptomycin điều trị bệnh nhiễm khuẩn Mallomyces mallei khi phối hợp với tetracyclin hoặc sulfonamid.

+ Streptomycin điều trị bệnh Brucella khi phối hợp với doxycyclin hoặc tetracyclin.

+ Streptomycin chỉ định điều trị u hạch bẹn và hạ cam ngay cả khi dùng đơn hoặc kết hợp với các loại thuốc có khả năng chống nhiễm khuẩn khác.

+ Streptomycin điều trị viêm màng tin do strptococcis và enterococcus khi phối hợp với ampicilin hoặc penicilin G đem lại hiệu quả rất tốt.

+ Streptomycin điều trị lậu khi dùng đơn độc và kết hợp với các loại thuốc khác đem lại hiệu quả tốt hơn đặc biệt bệnh lậu do chủng nhạy cảm với streptomycin hoặc sau khi sử dụng các loại thuốc trị lậu khác nhưng không hiệu quả.

Chống chỉ định của thuốc Streptomycin

Thuốc Streptomycin chống chỉ định với những trường hợp mẫn cảm với bất cứ thành phần nào của thuốc, bên cạnh đó bệnh nhân nhược cơ cũng không được sử dụng thuốc.

Một số trường hợp cần thận trọng khi sử dụng thuốc

+ Thời kỳ đầu của thai kỳ: Nên cẩn trọng kiểm tra thính lực bằng cách kích thích nóng lạnh ở tai trước khi điều trị Streptomycin dài ngày. Trong trường hợp bệnh nhân có những biểu hiện như ù tai, điếc tai… cần kết thúc điều trị và kiểm tra thính lực ngay.

Phụ nữ ở tuần thứ 2, thứu 3 của thai kì dễ mẫn cảm với Streptomycin biểu hiện qua da.

+ Người mắc bệnh suy thận muốn dùng Streptomycin phải hết sức thận trọng, đặc biệt với người tăng ure huyết mạnh, bởi chỉ cần dùng 1 liều cũng có thể gây độc hại ảnh hưởng đến tai. Sử dụng dài ngày sẽ ngăn ngừa kích ứng thận, kiềm hóa nước tiểu.

+ Riêng trẻ em là đối tượng không được dùng thuốc Streptomycin vượt quá so với liều được bác sĩ khuyến cáo bởi có thể gây ức chế thần kinh trung ương.

+ Trường hợp bệnh nhân muốn dùng Streptomycin để điều trị u hạch nhưng nếu đang mắc bệnh giang mai hoặc nghi ngờ mắc giang mai phải thực hiện các xét nghiệm trước khi điều trị, hàng tháng kiểm tra huyết thanh ít nhất 1 lần.

+ Thời kì phụ nữ mang thai: Ở phụ nữ mang thai, Streptomycin có thể gây tổn thương bào thai. Thuốc Streptomycin đi qua nhau thai rất nhanh đi vào nước ối, hấp thụ vào cơ thể của thai nhi. Có những trường hợp đã ghi nhận, mẹ điều trị lao bằng Streptomycin, con sẽ có độc tính và trẻ , sơ sinh bị điếc, ngoài tổn thương dây thần kinh số 8, còn có thể mắc những dị tật bẩm sinh khác.

+ Thời kì cho con bú: Mặc dù chỉ với lượng nhỏ, Streptomycin cũng đi qua sữa mẹ. Tuy nhiên, thuốc không hấp thu qua đường tiêu hóa nên không có vấn đề ở trẻ đang bú được thông báo.

Liều dùng của thuốc Streptomycin

Liều dùng thuốc cho người lớn: Bệnh nhân tiếm bắp với 15mg/ kg/ ngày và không được vượt quá 1g thuốc. Trong trường hợp dùng Streptomycin chung với các thuốc khác, sẽ tiêm bắp 1 – 2 g/ ngày và chia thành những liều tim khác nhau cách nhau tối thiểu 6 giờ đồng hồ đặc biệt với những bệnh nhiễm trùng ở mức độ nghiêm trọng.

Liều dùng thuốc cho trẻ em: Trẻ em cũng dùng Streptomycin để tiêm bắp với liều lượng 20 – 40 mg/ kg và liều lượng không được vượt quá 1g/ ngày. Nếu tiêm theo tuần từ 2 – 3 lần sẽ dùng 25 – 30 mg/ kg và 1 lần không vượt quá 1,5g thuốc.

Cách sử dụng thuốc Streptomycin

Thuốc Streptomycin không hấp thụ qua đường tiêu hóa nên không dùng để uống. Cách duy nhất để sử dụng Streptomycin có hiệu quả chính là tiêm bắp. Trong quá trình sử dụng thuốc cần lưu ý những điểm sau:

• Hỏi ý kiến bác sĩ nếu đang phải dùng các loại thuốc khác
• Không tự ý thay đổi liều lượng thuốc
• Trong khi sử dụng Streptomycin, cần uống nhiều nước để cơ thể có sự đào thải, thanh lọc.
• Vị trí tiêm thuốc tốt nhất là phần mông bên phải hoặc giữa đùi đối với người lớn còn đối với trẻ em là phần giữa đùi.
• Không sử dụng thuốc khi thuốc có các biểu hiện như đổi màu, vón cục, lọ bị nứt vỡ.

Tác dụng phụ của thuốc Streptomycin

Những tác dụng phụ thường gặp: Khả năng gây tiền đình ở trẻ em (người lớn ít hơn), khoảng 30% tai biến trên tiền đình sẽ xảy ra khi dùng 1 g/ ngày trong thời gian dài khoảng 4 tháng, trường hợp suy giảm khả năng nghe khoảng 5 – 15%, rối loạn thị lực 50% ngoài ra còn có thể dị cảm, viêm dây thần kinh nghoại biên, ngoại ban da, sốt, nổi mề đay…

Những tác dụng phụ ít gặp: Sau 1 thời gian dài sử dụng thuốc, bệnh nhân sẽ bị mất khứu giác toàn bộ hoặc 1 phần, bệnh nhân bị viêm tủy, viêm rễ thần kinh, ức chế hô hấp.

Những tác dụng phụ hiếm gặp: thiếu máu, suy giảm bạch cầu, suy giảm tiểu cầu, suy thận, giảm huyết cầu.

Nếu gặp những tác dụng phụ kể trên dù thường gặp, ít gặp hay hiếm gặp đều phải ngưng sử dụng Streptomycin để hỏi ý kiến của bác sĩ.

Trường hợp khẩn cấp quá liều của thuốc Streptomycin

Trường hợp sử dụng Streptomycin quá liều, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn. Nếu xảy ra những biểu hiện, tác động xấu đến sức khỏe tới ngay cơ sở y tế gần nhất để được điều trị. Đừng quên cầm theo cả những loại thuốc bạn đang sử dụng kết hợp để bác sĩ tìm được phác đồ điều trị hiệu quả nhất.

Cách bảo quản thuốc Streptomycin

Streptomycin vẫn có thể dùng được nếu bảo quản ở nhiệt độ dưới 40 độ C nhưng tốt nhất chỉ nên bảo quản thuốc trong nhiệt độ phòng từ 15 – 30 độ C. Khi đã pha thuốc với dung môi để tiêm bắp, để ở nhiệt độ phòng được 2 ngày và để trong ngăn mát tủ lạnh được 14 ngày với điều kiện thuốc đựng trong lọ kín. Trong trường hợp bạn mua thuốc Streptomycin về sử dụng tại nhà, lưu ý để xa tầm tay của trẻ em.

Để được tư vấn cụ thể hơn về thuốc Streptomycin liên hệ với bác sĩ của chúng tôi để được giải đáp tận tình.